منطقه ای که در آن شهر شازند قرار دارد در قلب فلات پهناور ایران واقع است شرایط اب و هوا وموقعیت جفرافیایی این منطقه به گونه ای است که از روزگاران بسیار کهن پذیرای زندگی انسان بوده است. حکیم ابوالقاسم فردوسی در بخش اسطوره ای کتاب شاهنامه که از روی خداینامه نوشته شده است به شهر و منطقه شازند به طور مسبوط اشاره دارد بیش از صد بیت از اشعار شاهنامه اختصاص به وقایعی دارد کخ در روزگاران بسیار کهن در این منطقه افتاده است.

اولین سند تاریخی که درباره شکل گیری شهر شازند در منابع مکتوب وجود دارد مربوط به گزارشی است که موسی خورزنی جغرافیدان ارمنی در قرن پنجم میلادی در کتابش ارائه داده اسن. او در شرح ایلات امپراطوری ساسانی آنجا که به ایالت اصفهان می رسد آورده است که اصفهان شامل 26 رستاق است و کرج و (بابک) یکی از این رستاق ها است(ایرانشهر،ص 65) همالنطور که در این گزارش امده یکی از رستاق های ایالت اصفهان در دوره ساسانی شهری بنام کرج بوده و این شهر به بابک پدر بزرگ اردشیر بابکان منسوب است.شهر کرج در منطقه ای قرار داشته است که امروزه شهرهای شازند و آستانه قرار دارند بنا به گزارشهای عدیده تاریخی شهر کرج شکل متمرکزنداشته و پراکنده بوده است درست همانطور که امروزه دو شهر شازند و آستانه در مجاورت یکدیگر با فاصله ای حدود 6 کیلومتر واقع شده اند. گزارشمحمد حسنان اعتماد السلطنه (کتاب مرآه البلدان،جلد چهارم ص 2097) نیز به این امر تاکید دارد او می نوسید کرج ابودلف شهری است مرتفع و عماراتش از هم منفصل و منقطع می باشد.ابن واضع یعقوبی در سال 278 قمری (891 م) درباره کرج نوشته است: از نهاوند تا شهر کرج دو منزل راه است و کرج همان منزاپلهای ابودلف عیسی ابن ادریس بن مقعل بن شیخ بن عصیر عجلی است و در دوران ذعجم ها(ساسانیان) شهر مشهوری نبوده و در شمار آبادیهای بزرگ روستایی از استان اصفهان بنام (فائق) قرار داشته و از آنجا تا شهر اصفهان 60 فرسخ فاصله است پس عجلیان در انجا فرود آمدند و دژها و قصر ها ساختند قصر های آن به ابودلف و برادران و خاندانش نسبت داده می شود تا بیش از دوره اخیر در برخی از منابع از شازند بانام ادریس آباد اسم برده شده است با توجه به اینکه نام پدر اودلف ادریس بوده است  می توان نتیجه گرفت که شهر ناپیوسته کرج بصورت روستاهای نزدیک به هم درآمده و نام یکی از این روستاها ادریس آباد یعنی محل زندگی ادریس پدر ابودلف بوده است.

ابوالقاسم جیهانی در ال 345 قمری نوشته است ( کرج شهری است پراکنده معروف است به ابودلف زیرا که جای او و فرزندانش بوده است و شهری است بردرازای زیاد و پهنای اندک)) از گزارش جیهانی استنباط می شود که کرج ابودلف در قرن چهارم قمری شهری خطی بوده است که می توانسته در حاشیه جاده و یا رودخانه ای شکل گرفته باشد جیهانی تاکید دارد که میان دو قسمت این شهر یعنی شازند و آستانه کنونی زمین وسیعی خالی از آبادی وجود داشته است.

ابن حوقل در سفر نامه اش ( سفرنامه ابن حوقل ص 104) به شرح چگونگی وضعیت شهر کرج می پردازد (( کرج شهری است پراکنده و چون شهرهای دیگر مجتمع نیست و آنرا کرج ابودلف گویند زیرا ممکن است وی و خاندان و فرزندانش بوده است)) شهری است دراز و طول آن دو فرسخ است.

مقدسی در سال 375 قمری گزارش نسبتا" کاملی از شهر کرج ارائه می دهد که شامل نکات تازه ای است او می نوسید کرج به ابودلف منسوب است شازند کنونی است نه آستانه فعلس(احسن التقاسیم ج 2،ص،589)

وجه تسمیه شهر شازند

شازند تا قبل از عبور راه آهن سراسری و  احداث ایستگاه راه آهن در سال 1317 شمسی بنام ادریس آباد شناخته می شد و پس از عبور راه آهن و احداث ایستگاه نام شازند برای ایستگاه تعیین ودر پی آن تصمیم گرفته شد که نام ادریس آباد را نیز به شازند تغییر دهند و علت انتخاب این بود که در مجاورت شازند(ادریس آباد) کوهی با نام شازند(راسوند) و به ارتفاع 2890 متر واقع شده است که غار کیخسرو و در ارتفاعات این کوه فرار گرفته و بنا به روایت شاهنامه کیخسرو پسر سیاوش که از سوی مادر نوه افراسیاب پادشاه توران و از سوی پدر نوه کیکاوس پادشاه ایران است از اداره امور مملکت کنار گرفته و از این رو لهراسب را به جانشینی خود انتخاب می کند و پس از خداحافظی از رستم به همراه شش نفر از نزدیکترین یاران خود که همگی معروفترین پهلوانان ایرانی هستند راهی منطقه شازند می شوند که منطقه ای مذهبی است طو.س، گیو،فریبرز، بیژن،گستهم و نیو در این سفر کیخسرو را همراهی می کنند.

شاه عارف و همراهانش به کرانه کوه راسوند در حاشیه شهر شازند می رسند در اینجا شاه یاران خود را رها می کند و از کوه بالا می رود و وارد غار می شود که این غار هم اینک از مهمترین اماکن مذهبی زرتشتیان جهان است .

وضعیت جغرافیای شهر شازند

شهر شازند مرکز شهرستان شازند یکی از شهرستان های استان مرکزی است که در فاصله 30 کیلومتری جنوب غربی اراک ) مرکزی استان مرکزی) واقع شده واطز غرب با استان همدان از جنوب با استان لرستان و از شرق با شهرستان خمین  همسایه می باشد.

مشخصه های شهر شازند

1-سرچشمه عباس آباد

این چشمه یکی  از مناظر بسیار زیبا طبیعت بوده و از پر آب ترین چشمه های استان مرکزی است که از دل کوه راسوند و قله شهباز بیرون آمده و در قسمت شرق شهر شازند ود داخل محدوده شهری  قرار گرفته ذکه آبدهی آن 300 لیتر در ثانیه می باشد موقعیت این چشمه و پارک جنگلی کنار آن تاسیسات ایجاد شده توسط شهرداری در کنار آن از قبیل آبشار،استخر و آلاچیق ها ی متعدد و امکانات تفرجگاهی و اقامتگاهی دیگر باعث شده که یکی از بهترین جاذبه های مافرین در فصول بهار و تابستان باشد.

1-  وجود صنایع بزرگی مانند پالایشگاه هفتم ، شرکت سهامی پتروشیمی، نیروگاه 1100 مگاواتی، کارخانه قند و کارخانه رنگ روناس در داخل محدوده شهری و حریم آن هر چند مشکلات و معضلات زیست محیطی حادی را برای شهر بوجود آورده اند اما جذب کارگران بسیاری در این کارخانجات و اخذ عوارض تولید از آنها توانسته است موازنه مثبتی از خود در شهر ارائه نماید.

2-  عبور راه آهن سراسری تهران جنوب در سال 1317 شهر شازند را به دو قسمت شرقی و غربی تقسیم کرده است که تنها راه ارتباطی این دو قسمت تا قبل از سال    1374 به وسیله یک پل با دهانه 3 متری انجام میشد و در سال 1374 اقدام به احداث یک پل با عرض 24 متر  شد و در سال 86 نیز با ساخت یک پل با عرض 32 متر با پیمانکار منعقد شده که در سال 87 اقتتاح و مورد بهره برداری قرار می گیرد.

شرایط طبیعی ، نواحی سرسبز و ییلاقی شهر شازند.

وجود کوههای منطقه و هوای مطلوب قلل مرتفع از جاذبه های طبیعی ارزشمند منطقه است که در فصول مختلف بویژه بهار و تابستان موجب جذب مسافرین می شود.

شهر شازند با موقعیت مناسب آن و باغات انگور و کوههای مرتفع اطراف آن و عبور رودخانهای که از ارتفاعات سرچشمه گرفته و به قره چای می ریزد جلوه خاصی به اینشهر داده است.

اقلیم

شازند به لحاظ موقعیت طبیعی خود خوش آب و هوا ترین شهرهای استان مرکزی است.

بطوریکه میانگین حرارت آن در تابستان 21 و در بهار 13 درجه است و معتدل ترین و خنک ترین ناحیه استان در این دو فصل می باشد بطور کلی جمع شدن عواملی چون اقلیم مدیترانه ای کوهها و دره های وجود رودخانه ها موجب  تشکیل نواحی سر سبز و ییلاقی شده است بطوریکه هر ساله پذیرایی بسیاری از میهمانان از اطراف و اکناف می باشد